Więc chodź, pomaluj mój świat, czyli o pracy operatora filmowego [EDUKACJA FILMOWA]

Wielu z nas kojarzy charakterystyczne style danych reżyserów i zaledwie po kilku minutach seansu byliby w stanie określić, kto jest za to dzieło odpowiedzialny. Zielono-butelkowa dziwność i oniryczność w filmach Lyncha, symetria i pastelowe kolory u Andersona, komiksowe struktury żółci, czerwieni i czerni u Tarantino. Niemalże na kolanie potrafilibyśmy stworzyć katalog charakterystycznych cech, określających styl największych autorów filmowych, z łatwością przywołujemy właściwości, które definiują ich sposób opowiadania o świecie, który hipnotyzuje nas lub odpycha, zjednuje nas jako dozgonnych fanów twórcy lub sprawia, że jego filmy omijamy szerokim łukiem. Nie zastanawiamy się jednak zbyt często, czyją pracę tak naprawdę podziwiamy jako widzowie zapatrzeni w konkretny styl. Najczęściej jest to dzieło operatora obrazu.

Operator obrazu jest najbliższym i bezpośrednim współpracownikiem reżysera, z którym ustala kluczowe założenia stylu, formy i sposobów realizacji, zarówno obrazu całego filmu, jak również poszczególnych ujęć, scen i sekwencji.

Swoje zadania realizuje poprzez kierowanie całością prac zdjęciowych wykonywanych przez podległych mu pracowników pionu operatorskiego, we współpracy artystyczno-twórczej z innymi realizatorami i członkami grupy zdjęciowej.

Operator filmowy Roger Deakins i George McKay na planie 1917 (2019)

Operator obrazu wykonując swoje zadania artystyczno-produkcyjne współpracuje z wszystkimi innymi głównymi realizatorami filmu, jak: scenograf, kostiumograf, charakteryzator, montażysta oraz kompozytor. Ponadto współpracuje z wybranym laboratorium i wykonawcami efektów specjalnych (efektów na planie zdjęciowym, efektów optycznych i laboratoryjnych, efektów komputerowych) oraz ewentualnie z operatorem reportażu (making of); w trakcie zdjęć w sprawach organizacyjnych ściśle współpracuje z kierownikiem planu. 

Szef pionu operatorskiego

Operator obrazu jest bezpośrednim przełożonym w tzw. pionie operatorskim nad współpracownikami, takimi jak: operator kamery, asystent operatora, operator kranu zdjęciowego, operator steadicamu oraz agregaciarz. Zdarza się tak, że autor zdjęć zleca swojemu zespołowi część prac twórczych o charakterze drugorzędnym- jak np. próby kamery, obsługa zdjęć próbnych lub zdjęcia na drugą kamerę. Operator obrazu uczestniczy we wszystkich głównych fazach realizacji filmu, od prac przygotowawczych, poprzez prace zdjęciowe, prace okresu montażu i udźwiękowienia, po prace końcowe.

Pion operatorski na planie filmu Dzikość Serca (1989)

Obraz filmowy, jego dynamika, kolorystyka, kompozycja i oświetlenie, to produkt końcowy twórczej działalności operatora filmowego, zamkniętego w tajemniczej dla niektórych formule „zdjęcia”, wyświetlanej w napisach końcowych. Operatorstwo ulokowane jest na pograniczu sztuki, techniki i humanistyki, w którą jednocześnie jest wpisane jako składowa dzieła filmowego. Autor zdjęć maluje świat, nadaje mu charakteru oraz dynamiki, a przede wszystkim jest artystycznymi oczami reżysera odpowiadającymi za spełnienie jego wizji.